ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΚΗΤΩΔΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΑΦΡΟ ΜΕ ΤΟ ΣΚΑΦΟΣ BLUE PANDA

Η ΑΝΑΓΚΗ

Τα κητώδη διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στα υδάτινα οικοσυστήματα παρέχοντας πολύτιμες οικοσυστημικές υπηρεσίες ως ρυθμιστές της υγείας του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Η Ελληνική Τάφρος, η θαλάσσια περιοχή που εκτείνεται από τα νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου έως τα Δωδεκάνησα, συμπεριλαμβανομένου του βόρειου τμήματος της Πελοποννήσου στο Ιόνιο Πέλαγος, αποτελεί κρίσιμο βιότοπο για τον απειλούμενο Μεσογειακό πληθυσμό του φυσητήρα (Physeter macrocephalus), έχοντας την υψηλότερη συγκέντρωση ζώων σε ολόκληρη τη λεκάνη. Είναι επίσης η μεγαλύτερη από τις πέντε περιοχές υψηλής πυκνότητας στην Μεσόγειο, για τον ευάλωτο ζιφιό (Ziphius cavirostris). Το βορειότερο τμήμα της Ελληνικής Τάφρου είναι επίσης η μόνη περιοχή στα ελληνικά ύδατα όπου έχουν παρατηρηθεί άτομα της απειλούμενης πτεροφάλαινας (Balaenoptera physalus).

Και τα τρία αυτά εμβληματικά είδη βρίσκονται υπό συνεχώς αυξανόμενες πιέσεις που σχετίζονται με ανθρώπινες δραστηριότητες στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της ναυτιλίας- και κατά συνέπεια των συγκρούσεων με πλοία- και προστατεύονται από την εθνική, ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία. Η ευρύτερη περιοχή της Ελληνικής Τάφρου έχει αναγνωριστεί ως κρίσιμος βιότοπος κητωδών και, ως εκ τούτου, έχει προταθεί ως Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή από την ACCOBAMS (Συμφωνία για τη Διατήρηση των Κητωδών της Μαύρης Θάλασσας, της Μεσογείου και της συνορεύουσας περιοχής του Ατλαντικού). Επιπλέον, η περιοχή έχει επίσης χαρακτηριστεί το 2016 ως Σημαντική Περιοχή για τα Θαλάσσια Θηλαστικά (IMMA) από την Επιτροπή Επιβίωσης Ειδών/ Παγκόσμια Επιτροπή για τις Προστατευόμενες Περιοχές της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN), Ομάδα Κρούσης για τις Προστατευόμενες Περιοχές Θαλάσσιων Θηλαστικών (MMPATF).

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Η γνώση σχετικά με την παρουσία, την αφθονία, την κατανομή και τις μετακινήσεις των ειδών στην περιοχή, είναι περιορισμένη. Συνεπώς, είναι απαραίτητο να συγκεντρωθούν κρίσιμα επιστημονικά δεδομένα για να καλυφθούν υφιστάμενα κενά γνώσης, ιδίως δεδομένης της σημαντικής ανθρώπινης πίεσης που μπορεί να πλήξει τους πληθυσμούς κητωδών στην περιοχή.

Προς αυτή την κατεύθυνση, οι ειδικοί στόχοι του προγράμματος αφορούν:

α) Παραγωγή επιπλέον γνώσης, μέσα από τη συλλογή δεδομένων, για τα ανεπαρκώς μελετημένα είδη κητωδών που ζουν στην Ελληνική Τάφρο, με έμφαση στο βόρειο και υπεράκτιο τμήμα της, μια περιοχή που δεν έχει μελετηθεί επαρκώς. Το Ερευνητικό Ινστιτούτο TETHYS (Ιταλία) και το WWF Ελλάς θα χρησιμοποιήσουν το ιστιοπλοϊκό σκάφος του Μεσογειακού Δικτύου WWF, Blue Panda, και θα λάβουν επιστημονική υποστήριξη από το ΠΕΛΑΓΟΣ Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών (Ελλάδα). Θα χρησιμοποιηθούν οπτικές απογραφές και ακουστικές έρευνες για τον εντοπισμό, την αναγνώριση και την παρακολούθηση μεμονωμένων ατόμων πτεροφαλαινών, ζιφιών, φυσητήρων και μικρών κητωδών, σε πραγματικό χρόνο. Η συλλογή φωτογραφιών, κατάλληλων για φωτογραφική ταυτοποίηση, θα χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία ενός καταλόγου ατόμων φαλαινών και δελφινιών που θα απαντηθούν κατά τη διάρκεια της έρευνας, ο οποίος θα συγκριθεί με υπάρχουσες πρωτοβουλίες στα ελληνικά ύδατα και γειτονικές περιοχές. Θα χρησιμοποιηθούν τεχνικές φωτογραμμετρίας με drone για τη μέτρηση του μήκους των ζώων και την αξιολόγηση της κατάστασης της υγείας των ειδών.

Τέλος, για τη συλλογή βασικών πληροφοριών σχετικά με τις μικρής και μεσαίας κλίμακας μετακινήσεις των ζώων, τις σχετιζόμενες συμπεριφορές και τη χρήση ενδιαιτημάτων, μπορεί να τοποθετηθούν δορυφορικοί πομποί (LIMPET tags) σε πτερύγια φυσητήρων και ζιφιών.

β) Ευαισθητοποίηση σχετικά με τα κητώδη και τις απειλές που θέτουν σε κίνδυνο την παραμονή τους στην περιοχή, καθώς και την οικολογική αξία της Ελληνικής Τάφρου, μέσω της χρήσης επικοινωνιακού υλικού, με προσανατολισμό στο τοπικό, εθνικό και διεθνές κοινό.

γ) Δράσεις συνηγορίας για την υιοθέτηση μέτρων διαχείρισης, εξειδικευμένων για την κάθε περιοχή, για την προστασία των κητωδών στην Ελληνική Τάφρο, με στόχο την αλλαγή της κατάστασης της πολιτικής υποστήριξης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, για τη διατήρηση των κητωδών στην ανατολική Μεσόγειο.